Porażenie prądem elektrycznym a zmiany temperatury w ciele człowieka

W czasie porażenia elektrycznego, gdy prąd elektryczny przepływa przez ciało człowieka, dochodzi do wydzielenia w tymże ciele dużych ilości ciepła. Zjawisko to jest analogiczne do wydzielania ciepła na oporniku, przez który przepływa prąd elektryczny.

Czynnikami wpływającymi na ilość wydzielanego ciepła w ciele człowieka, są takie parametry jak wartość natężenia prądu przepływającego, czasu jego przepływu, a także od tego jaka jest wartość naturalnej rezystancji tkanek. Wydzielane ciepło, jest pobierane przez komórki tkanek. Ilość tak pobranego ciepła zależy od pojemności cieplnej komórek. Jednak gdy w wyniku poboru ciepła, temperatura komórki wzrośnie o więcej niż 10 stopni, to dana komórka umiera, zjawisko to jest nazywane powszechnie poparzeniem elektrycznym. W przypadku niższych zmian temperaturowych, czyli wzrostu temperatury komórek o ok. 5 stopni nie zachodzą znaczące zmiany w funkcjonowaniu komórek.
Oprócz porażenia elektrycznego wynikającego z bezpośredniego przepływu prądu przez ciało człowieka, bardzo niebezpiecznym jest także porażenie łukiem elektrycznym. Wtedy to przez ciało człowieka przepływa prąd takiego łuku elektrycznego, lub może on zostać rażony wskutek wyładowania łukowego. W wypadku takiego rodzaju porażenia człowiek może doznać następujących urazów:
– różnego rodzaju oparzeń ciała, od powierzchownych po bardzo głębokie, które głównie zależą od energii takiego łuku, uszkodzeniu może także ulec siatkówka oka na skutek ogrzania się płynu soczewkowego wewnątrz oka
– rany wynikłe z uszkodzenia ciała przez odłamki powstałe ze zniszczonego urządzenia elektrycznego, albo na skutek upadku z dużej wysokości w wyniku powstania fali uderzeniowej towarzyszącej wybuchowi takiego urządzenia
– na skutek unoszących się cząstek roztopionych metali, unoszonych przez gorący gaz w pobliżu łuku, skóra człowieka może doznać tzw. metalizacji. Także rogówka oka na skutek takiego efektu może zostać poważnie uszkodzona.
– w wyniku promieniowania podczerwonego płyn soczewkowy w oku, może zostać ogrzany, co może doprowadzić także do uszkodzenia siatkówki oka
– uszkodzenie rogówki na skutek powstałego promieniowania ultrafioletowego o dużym natężeniu
– w wyniku wysokiej temperatury łuku elektrycznego, może dojść nawet do spalenia kończyn, lub bardzo poważnych oparzeń, które bardzo często prowadzą do śmierci człowieka.
Porażenie łukiem elektrycznym jest określane jako rażenie skojarzone. Takie porażenia występują w stacjach wysokoenergetycznych, gdzie urządzenia znajdują się tam pod wysokim napięciem. W przypadku gdy człowiek zbliży się do takiego urządzenia na zbyt bliską odległość, może dojść do przebicia elektrycznego – powstania „iskry”, która przeskakuje z urządzenia do najbliższej części ciała człowieka.
Podsumowując, można zebrać wszystkie zagrożenia, jakie wynikają z wykorzystywania energii elektrycznej, a które są szczególnie niebezpieczne dla człowieka. Zagrożenia te to:
– porażenia prądem elektrycznym (przepływ prądu, jak i łuk elektryczny)
– możliwość powstania pożaru
– możliwość wybuchu urządzenia elektrycznego
– elektryczność statyczna
– można tu także zaliczyć wyładowania atmosferyczne – pioruny – jednak te zjawiska dzieją się raczej bez naszego udziału.
Człowiek nauczył się radzić sobie w sposób zadowalający z takimi zagrożeniami. Jednak nadal istotną sprawą, jest uświadomienie ludziom, jak wielkie niebezpieczeństwo wiąże się z wykorzystywaniem energii elektrycznej, i że trzeba przy tym zachować szczególną ostrożność. Jak wykazują statystyki, ok. 80% wszystkich wypadków związanych z energią elektryczną nie wynika z wadliwego działania urządzeń elektrycznych, ale z nieuwagi człowieka, nieprzestrzegania zasad BHP, oraz jego lekkomyślności i po prostu z braku wiedzy na temat działania danego urządzenia.